096. II. Endre király privilegiuma, melylyel a pannonhalmi szent-mártoni apátságnakÖlbő, Bársonos, Szőlős, Écs, Gamas stb. helységekben fekvő birtokát megerősiti.1221.

In nomine Sancte Trinitatis et Indiuidue Unitatis. Nos Andreas Dei gracia Hungarie, Dalmacie, Croacie, Rame, Seruie, Galicie, Lodomerique Rex inperpetuum. Regie Serenitatis prouida circumspeccio sicut in conferendis beneficiis pro meritorum exigencia singulis se debet manu larga liberliter exhibere, ita pariter ad collatorum conseruationem tenetur non inpari sollicitudinis studio uigilare, ut et qui contulit faciat pacifice possideri, et quidquid quilibet Christo fidelium ex bonis suis quolibet iusto titulo acquisitis salubliter disposuerit, siue in ultimis uoluntatibus, seu eciam inter uiuos, ratum habeat, et sue auctoritatis interuentu inconcussam ci tribuat firmitatem. Hinc est, quod nostre fidelis, uidelicet Wros, Abbas Ecclesie Sancti Martini de Pannonia, quem attendentes meritorum prerogativa ceteros precellere, et seruiciorum continua longeuitate pluribus preminere, qui, nec importune postulans nec ambiciosis insistens precibus, nostram presenciam adiens a nobis humiliter postulauit, quod possessionem, uidelicet terras cum earundem incolys et ceteris pertinencys suis, quas quilibet ob remedium salutis anime sue, ut post hec temporalia eterna reciperet, Ecclesie Sancti Martini 172sub testamento dimiserat, et eciam alia, que idem Abbas a manibus diripiencium et falso occupacium de iure Ecclesie per iudicis arbitrium iusto examine receperat, nec non et alia, que empcionis titulo possederat, seu que pro pecunia Ecclesie non indebite sed iuste requisierat, auctoritatis nostre munimine, ne imposterum aliquo unquam tempore per dolositatis seminarium et uersucie calumpniam quidquam ex hys diminui vel reuocari ualeret in irritum, roborari faceremus. Nos uero, quia nostrum est specialiter Ecclesys Regalibus pia sollicitudine prouidere, peticionem iam dicti Abbatis admittentes, presentem paginam in generaciones generacionum illibate conseruandam nostro privilegio iussimus roborari. Donacionem igitur quam Catlu prenominato monasterio fecit hec est. Partem, que ipsum in terra Elbu contingebat cum incolis suis quorum nomina sunt hec: Gueca cum filio, Gosol cum tribus filijs, Zubus pro se, Ferca cum filio Georgio, Bugvar quondam Beud cum II filijs, et filius Michael, Hecy cum III filijs, Nepleguem cum II filijs, Deca cum filio, Nugul filium China Couci, Vici cum II filiis, Vitla, Vital cum I filio, Gouci, Hodusgeur, Deca cum III filijs, Hab, Zenka cum filio, Lugumus cum II filijs, Mochou cum II filijs, Chomou cum II filijs, filius Geruasy, Bocy, Chima, cum III filijs, Cema et Elus. Item dedit seruum nomine Lazou cum uxore et IIII filiabus. Item partem quam in terra Sceleus habebat cum incolis suis. Item duos seruos videlicet Micou, Vencir cum uineis, quas colabant, ut annuatim cum tunella uini seruiant suas exequias. Item seruum nomine Ceplet cum filijs, et cum uinea quam colit, seruire domui infirmorum fratrum. Item terram Catlu prope insulam, quam proprie possidebat, iam dicte Ecclesie salue dimisit. Item pars, que ipsum in terra Socorou, et in Barana, et in predio Catlu contingebat, eidem Ecclesie reliquit. Item Ambrosuis frater eiusdem Catlu dedit eidem Ecclesie partem, quam in predio Barsunus, quod uocatur Catlu habebat, cum incolis suis; et partem fratris sui, quam ab ipso acceperat, cum parte sua quam habuit in Elbuu, quorum incolarum nomina sunt hec: Paul cum II filijs, Chub cum IIII filijs, Alchica cum filio, Zada cum II filijs, Leguenus cum III filijs. Partem eciam suam, quam in terra Sceleus habebat, uem silva, et seruis ad ipsum pertinentibus, videlicet Weset 173et filio eius, et cum una uinea, eidem Ecclesie assignauit. Item Leustachius et uxor sua nomine Hilta dederunt predium Precha cum VI aratoribus et II aratris, quorum uidelicet aratorum nomina sunt hec: Sop, Chempech, Wasard, Pozor, Chuma, Etcha. Item VI uineas cum uinitoribus nouem, quorum nomina sunt hec: Pancasa, Buhta, Michal, Guza, Pot, Chotober, Hega, Adamas, Pentuk. Item dederunt C oues cum III pastoribus, quorum nomina sunt hec: Pychu cum II filijs, uidelicet Renguz et Ywan. Item equas indomitas XXX dederunt. Item jobagiones, quorum nomina sunt hec: Bunsa cum II filijs, videlicet Wina et Gyuuan, Chotad cum II filijs, Heuseb et Theku, Julianus cum filio, Benca, Eusud, Forta, Poson. Istos uero quatour (így) uidelicet: Obus, Zava, et Domose dimisit uxori sue solum quoadusque uixerit; post obitum uero ipsius ad iam dictum Monasterium, sicut ad ipsum pertinebant, pleno iure pertineant. Item dederunt V pedisequas ad lauanda uestimenta altarium et mensalia Abbatis atque fratrum, quorum nomina sunt hec: Cug, Huguia, Leuchud, Tala, Cunca. Item dederunt in insula Abada predium cum X mansionibus libertinorum, et predium nomine Petend cum X mansionibus libertinorum, et ceteris ad ipsum pertinentibus, et partem eciam suam, quam habuerunt in Winar. Preterea confirmamus predium Petend, quod Abbas iam dicte Ecclesie a Geur filio Geren pro LX et VI marcis recepit, cum seruis libertinis et ceteris pertinencijs. Item jobagiones, quos Magister Geur filij Geren pro remedio anime sue Ecclesie Beati Martini reliquerat, hijs exprimuntur uocabulis: Leua, Pous, Tumpud cum IIII filijs. Nomina uero seruorum sunt hec: Budus, Cosma, Damian, Disky, Vina. Hec sunt nomina ancillarum: Zumbotca cum filia nomine Tepa, et Chrispina pro se. Item confirmanus medietatem uille Ilbeu, quam Opochs, frater dicti Catlu, cum jobagionibus suis, et ceteris pertinencijs Ecclesie Beati Martini contulit, quorum nomina sunt hec: Dubus, Michal, Forcos cum posteris suis, Ynoc, Stephan, Juan, Jacobus, Milud cum fratre suo, Zegun, Petrus, Paul, Odou, Cardinalis, Munc cum filio, Cema, Ilcus, Chymoz, Nimuga, Bella. Hos omnes predictos cum posteris eorum uniuersis et terra. Preterea idem Opochs dedit eidem Ecclesie seruum nomine Bozou cum terra ad culturam quatuor boum sufficienty, ut singulis annis suas exequias faceret 174in festo Sancti Michaelis in boue trienni et C panibus, et tunella cervisie. Preterea partim in secundo predio eiusdem nomine Zeleus, quam tam in terra, quam in Sylua habebat, et seruum nomino Jroslou cum II filiis et uinea, et eciam uineam in uinea Ecchu, et totam terram, que in predio nomine Catlu prope ad insulam Regis ad eius pertem pertinet, et quendam seruum nomine Iroslou cum II filijs iam dictus O. Ecclesie Beati Martini contulit. Item confirmamus partem quam Egidius in uilla Gamas cum duabus uineis et tribus nemoribus, et cum uno aratro et terra sufficienti ad aratrum et cum seruo nomine Apat et cum omnibus pertinencijs suis Ecclesie Sancti Martini dimisit possidenda. Item confirmamus eciam sententiam diffinitam nostri Palatini Nicolai filij Borz, quam fecit contra Bissenos de Nogholm et latinos Albenses, ita quidem ut cum dicti Bisseni de patrimonialibus suis decimas dare non repudient immo inuiti soluere compellantur multo magis de uineis suis in Comitatu Sumugiensi empticio acquisitis vel uinis empticie congregatis dare teneantur; et hec idem de latinis Albensibus dicimus, ut vel de omnibus uinis suis tam emptis quam et suis proprijs decimas integraliter persoluant, uel usque ad festum Sancti Martini ab emprione uini desistant, ut interim decimatores decimas de uino prouenientes plene possint assignare vel si emere uoluerint, nonnisi consensu Abbatis, et recepto eius sigillo emere vel empta uinea aut sua propria ante dictum festum extrahere persumpmant. Quod si quis ausu temerario aliter facere attentauerit et in his culpabilis repertus fuerit tamquam furem condemnandum fore iudicauimus. Item confirmamus et sentenciam eiusdem nostri Palatini, quam fecit contra populos Wesprimiensis Episcopatus in Comitatu Sumugiensi constitutos pro decimis eorundem, prout in Tenore litterarum domini Apostolici, uidelicet Innocencij tercii continetur, quas eiusdem Ecclesie Abbati uidelicet Wros super hijs idem Apostolicus concesserat. Datum per manus Cleti Aule nostre Cancellarii, et Agriensis Prepositi, anno Dominice Incarnacionis MCCXXI. Venerabili Johanne Strigoniensi, reuerendo Vgrino Colocensi Archiepiscopis existentibus, Desiderio Chenadiensi, Roberto Wesprimiensi, Guiliermo Transsiluaniensi, Thoma Agriensi, Jacobo Waciensi, Stephano Zagrabiensi, Alexandro 175Waradinensi, Bartholomeo Quinqueecclesiensi Episcopis existentibus, - Nicolao filio Borz Palatino et Comite Supruniensi, Ochuz Bano, Paulo filio Petri Wojauoda, Dionisio magistro Tauuarnicorum et Comite de Bachs, Jula maiore Budrugiensi et Curie Comite Regie, et ceteris Comitibus Comitatus tenentibus. Regni nostri anno decimo et octauo.

Jegyzet Fejérnek, ki ezen okmányt gyüjteményének két helyén (Cod. Dipl. III. k. 2. r. 476. 1. és V. k. 1. r. 297. l.) csak hibás másolat után tette közzé, nem sikerült módot találni, miszerint azt az eredetivel összehasonlíthatta volna. A nagyérdemű buvár kivánatának itt pótlólag teszünk eleget, az okmány szövegét az eredeti után közölvén, mely a szent-mártoni főapátság levéltárában találtatik.